در تعريف توکل برخي بيشتر بر عنصر وکالت تاکيد ورزيده اند و با تشبيه خداوند به وکيل به ويژه وکيل مدافع آن را تبيين کرده اند. خداي سبحان وکيل کسي است که بر او توکل کند. وکيل سرپرستي و تدبير کاري را از سوي موکل خود بر عهده مي گيرد. و آدمي آنگاه کسي را وکيل خود قرار مي دهد که خود در کاري متخصص و خبره نباشد يا توان آن را نداشته باشد. انسان بدون علم و قدرت خداداد در امور خود نه خبره است و نه توانمند،از اين رو بايد بر خداي خبير و قدير تکيه و اعتماد کند.
گسي که بر عليه او توطئه و ادعاي باطلي شده است وکيل مدافعي انتخاب مي کند تا به اين خصومت خاتمه دهد و نقشه شوم مدعي دروغگو را نقش بر آب کند. او وکيلي را برمي گزيند و به وکيلي اعتماد مي کند که دست کم داراي چهار ويژگي باشد:
1.آگاه و مطلع باشد تا توطئه و ترفند پيچيده دشمن را کشف کند.
2.توانمند باشد تا بتواند با جرات و قاطعيت حق را بيان کند و در اظهار حق سستي و ترس به خود راه ندهد و شرم نکند. چه بسا وکيلي که توطئه اي را کشف کند ولي ترس، شرم و ديگر انگيزه هاي بازدارنده که به ضعف شخصيت او باز مي گردد او را از بيان آشکار حق بازدارد.
3.فصيح و خوش بيان باشد تا بتواند مدعا و مقصود خود را به بهترين وجه ثابت کند.
4.نسبت به موکل خود شفقت و دلسوزي کامل داشته باشد تا با هر چه در توان دارد در دفاع از حقوق او بکوشد.
خداوند سبحان در قرآن همه را به توکل فراخوانده آن را شرط ايمان به شمار آورده و فرموده است:

 

و عَلَي اللهُ فَتَوَکَلوُا اِنْ کُنْتُمْ مُومِنينْ (سوره مبارکه مائده آيه 23)
و اگر ايمان داريد فقط بر خدا تکيه کنيد.

و همين طور در سوره آل عمران آيه 159 مي فرمايد:

اِنَّ اللهَ يُحِبُّ الْمُتَوَکِّلينْ
به راستي خداوند متوکلان را دوست دارد.

توکل يکي از مراحل سير سالکان الي الله است که خداي عليم و قدير را به عنوان وکيل گزينش و پذيرش مي کنند و تدبير و سرپرستي امور خويش را به او مي سپارند.
آشنايي با مفهوم قرآني توکل ضرورتي اجتناب ناپذير است زيرا اين مفهوم بلند آسماني دستخوش تحريف و برداشتهاي ناصواب گرديده است. برخي کژانديشان توکل را با بهره گيري از اسباب و ابزار طبيعي ناسازگار دانسته و کاهلي و تنبلي پيشه ساخته اند.

ملا محمد مهدي نراقي توکل را بدين گونه معنا مي کند:
  توکل اعتماد قلبي در تمام امور بر خدا است. به عبارت ديگر:حواله کردن تمام امور بنده خدا به خداوند است. و به عبارت سوم: برائت جستن از هر حول و قوه اي و اعتماد بر حول و قوه خداست.
حاج ملا هادي سبزواري در کتاب معروف فلسفي خود شرح منظومه توکل را در قسمتي از آن بدين گونه تبيين مي کند:
نشانه صدق توکل تو اين است که از عمل به مقتضاي شهوات و تمايلات نفساني و دستيابي به بهره ها و لذات دنيوي خودداري کني و کار را به خدا واگذاري و بر او توکل کني. نه آنکه در راستاي خواسته هاي نفساني بکوشي يا از کار و تلاش باز ماني. اگر آدم زيرکي باشي و از مکر نفس غافل نباشي در طلب خيرات و کمالات اهل توکل خواهي شد. خدا ما را و شما را از کيد و مکر نفس حفظ فرمايد.
 

برگرفته از کتاب توکل: حسین روحانی نژاد